1. Bệnh quai bị là gì?
Quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Mumps gây ra, thường gặp ở trẻ em từ 5–15 tuổi. Bệnh gây sưng đau tuyến nước bọt (đặc biệt là tuyến mang tai), kèm theo sốt và mệt mỏi.
Quai bị lây lan nhanh chóng qua đường hô hấp – nước bọt, ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc trực tiếp với người bệnh.
2. Nguyên nhân và đường lây
3. Triệu chứng thường gặp
Các dấu hiệu của bệnh thường xuất hiện sau 16–18 ngày kể từ khi nhiễm virus:
-
Sốt nhẹ đến sốt cao.
-
Sưng đau tuyến mang tai (một bên hoặc hai bên), làm khuôn mặt trẻ bị lệch, căng phồng.
-
Khó nhai, khó nuốt, đau khi há miệng hoặc ăn uống.
-
Mệt mỏi, đau đầu, chán ăn.
-
Có thể đau bụng, buồn nôn.
👉 Một số trường hợp bệnh nhẹ có thể không có biểu hiện rõ ràng, nhưng vẫn có khả năng lây cho người khác.
4. Biến chứng nguy hiểm (dù hiếm gặp)
Nếu không được chăm sóc đúng cách, quai bị có thể gây:
-
Viêm tinh hoàn (ở bé trai tuổi dậy thì): gây sưng đau tinh hoàn, nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
-
Viêm buồng trứng (ở bé gái): ít gặp hơn, nhưng cũng có thể gây đau bụng dưới.
-
Viêm màng não, viêm tụy, mất thính lực tạm thời hoặc vĩnh viễn (hiếm).
5. Điều trị bệnh quai bị
Hiện nay chưa có thuốc đặc trị cho bệnh quai bị. Việc điều trị chủ yếu là:
-
Hạ sốt, giảm đau (dùng paracetamol hoặc ibuprofen theo chỉ định bác sĩ).
-
Nghỉ ngơi tại nhà, tránh tiếp xúc với người khác để không lây lan.
-
Chườm ấm hoặc lạnh vùng sưng đau để giảm đau nhức.
-
Ăn thức ăn mềm, dễ nuốt; uống nhiều nước.
-
Theo dõi các biến chứng, đặc biệt là ở trẻ lớn tuổi và dậy thì.
Không dùng kháng sinh trừ khi có bội nhiễm vi khuẩn (theo hướng dẫn của bác sĩ).
6. Phòng ngừa quai bị
-
Tiêm vắc-xin MMR (Sởi – Quai bị – Rubella) đầy đủ theo lịch tiêm chủng:
-
Hạn chế tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh.
-
Giữ gìn vệ sinh cá nhân: rửa tay thường xuyên, che miệng khi ho/hắt hơi.
-
Vệ sinh môi trường học tập và đồ dùng cá nhân sạch sẽ.