Không Dùng Tiền Thưởng và Vật Chất để Kiểm Soát Hành Vi Trẻ
Mục tiêu:
Giúp cha mẹ và giáo viên hiểu được tác hại của việc sử dụng phần thưởng vật chất quá mức để điều chỉnh hành vi trẻ.
Hướng tới phương pháp nuôi dạy tích cực, giúp trẻ phát triển tự giác, trách nhiệm và nội lực.
Tại sao KHÔNG nên dùng tiền hoặc quà để "mua" hành vi tốt của trẻ?
1. Trẻ dễ bị lệ thuộc vào phần thưởng
Trẻ sẽ không hành động vì điều đúng, mà chỉ vì được nhận quà.
Khi không có phần thưởng, trẻ có xu hướng từ chối hợp tác.
2. Phá vỡ động lực nội tại
Trẻ cần học cách tự hào vì cố gắng của mình, không phải vì phần thưởng bên ngoài.
Nhiều nghiên cứu cho thấy: khen ngợi nỗ lực hiệu quả hơn tặng quà.
3. Dễ biến giáo dục thành sự mặc cả
"Nếu con làm bài, mẹ cho kẹo" → Trẻ sẽ mặc cả: "Nếu không có kẹo thì con không làm".
Trẻ học cách đòi hỏi, thương lượng để đổi lấy những việc lẽ ra là trách nhiệm
Vậy nên làm gì để khuyến khích hành vi tích cực ở trẻ?
- Tạo động lực nội tại
Giúp trẻ hiểu: Tại sao cần làm việc đó? (vì con đang lớn, vì con quan tâm người khác, vì con có trách nhiệm…)
Ví dụ: “Con đã tự dọn đồ chơi – điều đó giúp nhà mình sạch hơn, con thật tuyệt!”
- Khen ngợi đúng cách
Khen vào quá trình và nỗ lực, không chỉ vào kết quả.
Ví dụ: “Con đã rất cố gắng học bài hôm nay”, thay vì “Giỏi, con được 10 điểm mẹ cho tiền”.
- Dành thời gian và sự chú ý
Một cái ôm, lời cảm ơn, chơi cùng con là phần thưởng có giá trị lâu dài hơn mọi món quà.
- Dạy con giá trị của việc làm điều đúng
“Khi con chia sẻ đồ chơi, bạn sẽ vui và con cũng thấy vui, đúng không?
Kết luận:
Không cần mua chuộc – chỉ cần yêu thương, kiên nhẫn và định hướng đúng.
Trẻ sẽ học cách làm điều tốt vì đó là điều nên làm, chứ không phải vì sẽ nhận được món quà.