Tránh la mắng và so sánh trẻ với người khác là một trong những nguyên tắc quan trọng trong việc nuôi dạy trẻ. Những hành động này không chỉ làm tổn thương tâm lý của trẻ mà còn có thể ảnh hưởng lâu dài đến sự tự tin, lòng tự trọng và mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.
🧠 Vì sao nên tránh la mắng và so sánh trẻ với người khác?
1. La mắng làm tổn thương cảm xúc của trẻ
-
Khi cha mẹ la mắng, đặc biệt là la mắng quá mức, trẻ cảm thấy mình không được yêu thương hoặc không đủ tốt. Điều này có thể làm trẻ cảm thấy sợ hãi, căng thẳng và không dám chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ với cha mẹ.
-
La mắng quá nhiều còn có thể khiến trẻ tạo ra thói quen trốn tránh hoặc phản kháng, thay vì nhận lỗi và học từ sai lầm.
2. So sánh với người khác làm trẻ mất tự tin
-
So sánh trẻ với anh chị em, bạn bè hoặc những đứa trẻ khác làm trẻ cảm thấy thua kém và thiếu tự tin. Điều này có thể gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển cá nhân, khiến trẻ cảm thấy bất mãn và không thể hiện hết khả năng của mình.
-
Trẻ sẽ luôn tìm cách để đạt được kỳ vọng mà không thực sự hiểu mình muốn gì, từ đó mất đi sự tự tin trong chính khả năng của bản thân.
💡 Làm thế nào để tránh la mắng và so sánh trẻ với người khác?
1. Dùng lời khuyên thay vì la mắng
-
Lắng nghe trẻ: Khi trẻ mắc lỗi, thay vì la mắng, hãy hỏi con về lý do và cảm xúc của con khi làm vậy. Điều này sẽ giúp con hiểu đúng vấn đề và học cách giải quyết thay vì cảm thấy bị phê phán.
-
Khuyến khích thay vì chỉ trích: Khi trẻ làm điều gì đó không đúng, thay vì la mắng, hãy chỉ ra lỗi sai một cách nhẹ nhàng và giải thích cách làm đúng.
Ví dụ: “Con thử làm lại như thế này nhé, mẹ tin con sẽ làm tốt hơn!”
2. Đánh giá hành vi, không phải cá nhân
-
Đừng nói “Con hư quá!” – thay vào đó, hãy nói “Hành động này là không đúng, nhưng mẹ biết con có thể làm tốt hơn!”
-
Cách này sẽ giúp trẻ hiểu rằng hành vi không phù hợp có thể sửa đổi, nhưng bản thân trẻ vẫn có giá trị và đáng yêu.
3. Khuyến khích sự cố gắng của trẻ
-
Khen ngợi sự cố gắng, nỗ lực, không chỉ là kết quả cuối cùng. Ví dụ, “Mặc dù con chưa làm được, nhưng mẹ rất tự hào vì con đã cố gắng thử.” Điều này giúp trẻ học cách đánh giá chính mình qua sự nỗ lực, thay vì chỉ quan tâm đến thành tích.
-
Đừng chỉ tập trung vào những điểm mạnh, hãy công nhận cả những điểm yếu và khuyến khích sự phát triển dần dần.
4. Chấp nhận sự khác biệt và khuyến khích sự sáng tạo
-
Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt với năng lực và sở thích khác nhau. Thay vì so sánh trẻ với anh chị em hoặc bạn bè, hãy tôn trọng sự khác biệt và khuyến khích trẻ phát triển theo sở thích và khả năng của mình.
-
Hãy để trẻ biết rằng “Mỗi người đều có điểm mạnh riêng, con là người đặc biệt với những khả năng riêng của con.”